Fietssnelweg F75 Kolenspoor bijna voltooid: nieuwe unieke Limburgse fietsader verbindt tijd, ruimte en mensen
De fietssnelweg F75 tussen Genk en As is bijna klaar. Vanaf 11 juli kan je over het tracé van het voormalige Kolenspoor fietsen, het tracé dat de mijnsites van Genk verbindt met het station van As. De fietssnelweg werd aangelegd door de provincie en is een voorbeeldproject inzake duurzaamheid met aandacht voor de natuur en de historische context. Blikvanger op het traject is de spiraalvormige fietstunnel onder de Hengelhoefstraat in Genk-Noord. Die tunnel krijgt de toepasselijke naam "De Bevoo" mee …
Van trein naar fiets
“De historische treinverbinding tussen de mijngebieden blazen we nieuw leven in door het oude kolenspoor om te vormen tot een comfortabele, veilige en duurzame fietssnelweg”, aldus gedeputeerde van Mobiliteit, Laura Olaerts.
“In totaal is het Kolenspoor van Beringen tot Eisden 77 km lang. Omdat de functionele fietsverbinding tussen het Maasland en Midden-Limburg vandaag nog een missing link is, werd beslist om als eerste het deeltracé tussen Genk-Noord en het station van As te realiseren. Hiermee wordt een belangrijk verbindingsstuk binnen het Limburgse fietssnelwegennetwerk gecreëerd. De fietssnelweg F75 Kolenspoor is in de eerste plaats een functionele fietsverbinding die inzet op verplaatsingen in het kader van woon-werkverkeer en woon-schoolverkeer. Ze passeert belangrijke tewerkstellingszones zoals Genk-Noord, KRC Genk en Thor park. Door zijn ligging en karakter zal deze fietssnelweg natuurlijk ook heel wat fietsers aantrekken in het weekend en in het toeristisch seizoen”, gaat gedeputeerde Olaerts verder.
De historische treinverbinding tussen de mijngebieden blazen we nieuw leven in door het oude kolenspoor om te vormen tot een comfortabele, veilige en duurzame fietssnelweg.
Natuurversterkende ecologische inpassing
De fietssnelweg loopt voor een groot stuk langs waardevolle natuurgebieden. “Die uitdaging hebben we succesvol kunnen omzetten in kansen voor sterkere natuur”, zegt gedeputeerde Laura Olaerts. “We hebben onderzocht hoe we met deze fietssnelweg waardevolle natuurzones en habitatgebieden konden verbinden en zo doordacht mogelijk konden inpassen in het landschap. We fietsen immers door een gebied met bijzondere, waardevolle fauna en flora.”
De provincie Limburg realiseert vandaag met dit fietspad dan ook een groot natuurversterkend project. “Ik ben er trots op dat we langs het Kolenspoor erin geslaagd zijn om mobiliteit en ecologie te verzoenen. Door het project ruimer te benaderen, creëren we in de directe omgeving open zones waarlangs planten- en diersoorten zich kunnen verspreiden. Naast de fietssnelweg bouwden we een betonnen geleidingswand, aangevuld met onderdoorgangen waarlangs amfibieën, reptielen en kleine zoogdieren veilig de fietssnelweg kunnen kruisen. De steenslag van de oude spoorbedding is immers een erg aantrekkelijk leefgebied voor bijvoorbeeld de beschermde gladde slang. In de keuze voor verlichting werd diezelfde ecologische lijn doorgetrokken.
"Verlichting is onmisbaar voor het comfort en de veiligheid van de fietsers, maar het gebied herbergt ook bijzondere vleermuissoorten en nachtvlinders. De verlichting is daarom zo ontworpen dat deze diersoorten zo weinig mogelijk hinder ondervinden, met een aangepaste lichtkleur, meer gerichte armaturen en een automatische regeling tijdens de avond en nacht waardoor de vliegroutes van deze dieren optimaal worden beschermd", vult gedeputeerde Olaerts aan.
Wim Dries, burgemeester van Genk:
“Het Kolenspoor is veel meer dan een fietspad. We blazen een historisch tracé nieuw leven in en verbinden daarmee mensen, natuur en betekenisvolle plekken in onze stad. We zijn enorm trots op dit project dat erfgoed, mobiliteit en ecologie zo mooi samenbrengt.”
Duurzaamheid als fundament
“Ook bij de werken zelf maakten we steeds de keuze voor duurzaamheid. Een mooi voorbeeld is het recycleren van de bestaande spoorwegbedding tot fundering voor de fietssnelweg. Via een uniek procedé werd het keienbed ter plaatse vermalen en gefreesd als onderlaag voor de asfaltweg. Door dit hergebruik besparen we niet alleen op materiaal maar vermeden we ook meer dan 800 vrachtwagenritten voor af- en aanvoer van materiaal. Een gigantische ecologische winst", aldus gedeputeerde Olaerts.
Veiligheid en comfort
“Maar de fietssnelweg blijft in de eerste plaats natuurlijk een functionele fietsverbinding. Het Kolenspoor belooft één van de meest gebruikte functionele fietsroutes van Limburg te worden. Door de breedte van 4 meter fiets je ook veilig bij druk verkeer. Het tracé tussen Genk en As kent vier kruisingen die allemaal voorzien zijn van een lichtenregeling. Op die manier wordt de veiligheid optimaal gegarandeerd. De kruispunten van de Mercuriuslaan met de Hermeslaan en het kruispunt aan de Duinenlaan, pal voor KRC Genk, werden gerealiseerd binnen ons provinciaal project. Het Agentschap Wegen en Verkeer legde de kruisingen aan met de Steenweg op de grens van Genk en As en met de Bilzerweg omdat het hier om gewestwegen gaat . Het is absoluut waardevol dat we binnen dit project de handen in mekaar konden slaan met AWV. Met de realisatie van dit eerste deeltracé op het Kolenspoor tussen Genk en As is de trein -of de fiets- nu echt vertrokken. Wordt vervolgd”, besluit gedeputeerde Olaerts.
Samenwerking
Een goede samenwerking is voor projecten van deze omvang altijd cruciaal. Niet alleen de expertise en inzet van AWV en de verschillende provinciale diensten, maar natuurlijk ook die van de stad Genk en de gemeente As bleken een meerwaarde voor de realisatie. Daarnaast wil de provincie ook uitdrukkelijk de direct betrokken partners langs het spoor bedanken, zoals KRC Genk en de bedrijven van Genk-Noord, om erg constructief mee te denken bij de totstandkoming van de fietssnelweg. Verder konden we rekenen op de medewerking van dhr. Thijs van SproFit op wiens terrein we de tijdelijke omleidingsweg en de werfzone konden aanleggen. Ook de positieve interactie met het Agentschap Natuur en Bos en de Limburgse natuurverenigingen verdient waardering en dank. De totale kostprijs voor dit project, inclusief de fietstunnel, bedraagt zo’n 9 miljoen euro (7.496.510,04 euro excl. btw). Dit bedrag wordt samengebracht vanuit de Vlaamse overheid, de provincie Limburg en LSM.
De Bevoo
Bijzondere infrastructuren vragen ook een bijzondere naam. Het provinciebestuur lanceerde een oproep bij de Limburgers om een originele naam voor de unieke fietstunnel aan de Hengelhoefstraat te bedenken.
“Uit de 382 inzendingen hebben we er samen met de stad Genk voor gekozen om de fietstunnel de naam De Bevoo toe te kennen”, zegt een tevreden gedeputeerde Olaerts. “De Bevoo refereert naar de spreektaal van de mijnwerkers; het is een volkse vertaling van het woord bouveau. Een bouveau is een horizontale tunnel die in de mijn werd gegraven om toegang te krijgen tot een ertslichaam of om een ander deel van de mijn te bereiken. Ze maakt een belangrijk onderdeel uit van het ondergrondse gangenstelsel. Het waren verbindingswegen in de mijnen naar plekken waar de ertsen of mineralen werden gewonnen. Mijnwerkers passeerden de bouveau te voet, met een treintje of met de mijnfiets. Door de tunnel om te dopen tot De Bevoo eren we de mijnwerkers en verenigen we de toekomst met het verleden. Er waren verschillende Limburgers die de naam ‘de bouveau’ indienden, maar er was er maar eentje die het in mijnwerkerstaal deed en De Bevoo voorstelde: Mark Paredis. Hij is de winnaar van de naamgevingswedstrijd en zal voor altijd gelinkt worden aan deze knappe fietstunnel.”
Genkse schepen bevoegd voor het Kolenspoor, Anniek Nagels:
“De fietssnelweg F75 luidt een nieuw hoofdstuk in. Samen met buurtbewoners wil de stad het Kolenspoor verder omtoveren tot een levendige ontmoetingsplek met tal van initiatieven en ontmoetingsplekken. In de toekomst moet het Kolenspoor mensen samenbrengen en buurten verbinden. Hiervoor wordt het project Spoorpark opgestart.”
Genkse schepen van Mobiliteit, Karel Kriekemans:
“De fietsbeleving en – veiligheid op het Kolenspoor zijn uniek te noemen. Over quasi het volledige tracé fiets je zonder gemotoriseerd verkeer in je buurt. Waar je als fietser het gemotoriseerd verkeer kruist, werd maximaal geïnvesteerd in verkeersveiligheid en comfort voor de fietser, met als speerpunt de unieke en noodzakelijke fietstunnel. Voortaan fiets je vanaf De Teut tot het station van As zorgeloos. Het is echt een genot.”
Fietssnelweg toegankelijk vanaf 11 juli
Enkele opvallende cijfers
- In de fietstunnel zit 165 ton staal verwerkt en 1.045 m³ beton …
- Voor de realisatie van de tunnel werd 4.865 m³ grond uitgegraven …
- Er werd 10 kilometer aan ecogeleiding gerealiseerd langsheen de fietssnelweg …
- Het tracé herbergt in totaal voor 217 meter herpetotunnels …
- 229 verlichtingspalen met specifieke vleermuisvriendelijke verlichting flankeren de fietssnelweg …
- Het volledige tracé en de toeleiding werd bewegwijzerd met 502 borden en 50 vloerstickers, verspreid over 57 locaties binnen het tracé …
- De werken zijn op minder dan een jaar voltooid. Op 5 augustus 2024 werd de start gegeven.
- De kostprijs voor de realisatie van de fietssnelweg, de ecologische ingrepen en de unieke fietstunnel bedraagt zo’n 9 miljoen euro (7.496.510,04 euro excl. 21 % btw).
