De provincie Limburg gebruikt cookies om jouw surfervaring op deze website gemakkelijker te maken.

Strikt noodzakelijke cookies
Deze cookies zijn strikt noodzakelijk om in de site te navigeren, of om te voorzien in door jou aangevraagde faciliteiten.
Functionaliteitscookies
Deze cookies verbeteren van de functionaliteit van de website door het opslaan van jouw voorkeuren.
Prestatiecookies
Deze cookies helpen om de prestaties van de website te verbeteren, waardoor een betere gebruikerservaring ontstaat.
Online surfgedrag gebaseerde reclame cookies
Deze cookies worden gebruikt om op de gebruiker op maat gemaakte reclame en andere informatie te tonen.
  • Start
  • Video's
  • Radarinstallatie tegen de geallieerden (Nieuwerkerken)

Onder de radar

Radarinstallatie tegen de geallieerden (Nieuwerkerken)

dinsdag, 30 maart 2021

Bij het begin van de oorlog vielen geallieerde bommenwerpers ’s nachts Duitsland aan. Dat was een groot probleem voor het Duitse opperbevel. Ze wilden weten hoe ze de bommenwerpers in het duister konden onderscheppen en hoe ze deze uit de lucht konden halen. De oplossing was een linie van luchtafweer, nachtjachtbasissen en detectiesystemen van Denemarken tot Zwitserland: de Helle Riegel of de Kammhuberlinie.

Het zesde segment van de linie: "Raum 6" liep door Limburg. Eind 1941 bouwden de nazi’s een radarinstallatie in Nieuwerkerken, aangevuld met zoeklichten en een telefooncentrale. De radarinstallatie in Nieuwerkerken bestond uit een Freyaradar en twee enorme paraboolradars: de Würzburg-Rieseradars. Wat verder stond een enorme lichttoren, waarin de bommenwerpers ‘gevangen’ werden, zodat ze door de Duitse nachtjagers van Brustem onderschept konden worden.

Deze functionaliteit is uitgeschakeld door je cookie policy instellingen.
Je kunt deze instellingen aanpassen op de cookie policy pagina.

BEELD
cirkelvormige radar met draaiende elektromagnetische golven
in de cirkel: de grenzen van de provincie Limburg
rechts en links: oorlogsvliegtuigen en vallende bommen
geluid van elektromagnetische golven

TITEL IN BEELD
“Onder de RADAR”
Nieuwerkerken
Radarsite

BEELD
historische luchtfoto van Nieuwerkerken

BEELD
Luc Schepens, heemkundig onderzoeker, staat op de Tegelrijzone met op de achtergrond de sokkel van de voormalige Duitse Würzburg-Rieseradar

LUC SCHEPENS VERTELT
Ik ben Luc Schepens, woonachtig te Sint-Truiden en bestuurslid van Heemkunde Nieuwerkerken. We bevinden ons momenteel op de “Tegelrijzone” met de voormalige radarinstallatie van de Duitsers te Nieuwerkerken.

BEELD
videobeelden van de Tegelrijzone en de sokkel van een van de Würzburg-Rieseradars

LUC SCHEPENS VERTELT
Op dit terrein bevonden zich een aantal radars, nl. de Freyaradar, die stond meer noordelijk op het terrein. Dan had je de Würzburg-Rieseradar, waarvan een sokkel hier nog zichtbaar is. De andere stond ter hoogte van de Bleukenstraat.

BEELD
historische luchtfoto van Nieuwerkerken met aanduiding van de verschillende locaties van de radars

LUC SCHEPENS VERTELT
De situatie werd “gedetecteerd” als volgt. Door middel van de Freyaradar werd in de lengte het doelwit of het vliegtuig “geconstateerd” of “gedetecteerd”.

BEELD
historische kaart met aanduiding van de locatie van de Duitse radarinstallaties in Nieuwerkerken

LUC SCHEPENS VERTELT
Door middel van de aangestuurde zoeklichten en de hoogtebepaling van de Würzburg-Rieseradar konden ze het doelwit al projecteren vooraleer het vliegtuig zich richting Duitsland bevond.

BEELD
historische tekening met technische gegevens over de werking van de Duitse radarinstallaties in Nieuwerkerken

LUC SCHEPENS VERTELT
Die “lijn”, die ‘Helle Riegel’, zoals ze die noemden, situeerde zich vanuit het noorden van Denemarken, via het noorden van Duitsland, over Nederland, België, Frankrijk en zo naar de Zwitserse grens.

BEELD
historische kaart van Europa met aanduiding van de ‘Helle Riegel’

LUC SCHEPENS VERTELT
België, dus de zone waar we ons hier bevinden, met name Nieuwerkerken, had de ruimte of de Raum 6, dus de 6de ruimte van het geheel. Die bestond uit drie radarstations waarvan 6B zich bevond in Nieuwerkerken, met codenaam “Bertha”.

BEELD
videobeelden van de sokkel van een van de Würzburg-Rieseradars

LUC SCHEPENS VERTELT
Ja, dat is logisch. Want dat is ook de kortste afstand tussen de Engelse kust, het Kanaal en het Belgische luchtruim. Dan ben je ook onmiddellijk in Duitsland, natuurlijk …

BEELD
tekening van het peilstation van de radarsite en foto van een zoeklicht

LUC SCHEPENS VERTELT
Aan de sokkel was ook altijd een zoeklicht gedetecteerd. Dat zoeklicht bevond zich iets verder dan de omheining die je daar ziet staan.

BEELD
videobeelden van de Tegelrijzone en de Tegelrijstraat

LUC SCHEPENS VERTELT
Dan had je hier, waar we ons momenteel bevinden, aan de fruitplantage, de barakken, waarschijnlijk voor de soldaten die het “getuig” onmiddellijk moesten bedienen en dergelijke meer. Dat was ook identiek voor de Freyaradar en voor de andere Würzburg-Rieseradar.

BEELD
historische luchtfoto van Nieuwerkerken

LUC SCHEPENS VERTELT
Op de Tegelrijstraat, waar momenteel nu die nieuwbouw is, daar stonden in feite de hoofdbarakken, de logementen met kantines, eetkamers en dergelijke meer.

BEELD
videobeelden van de Tegelrijzone en de Tegelrijstraat

LUC SCHEPENS VERTELT
Vanaf dat er een soort “detectie” werd waargenomen, stegen in Brustem vliegtuigen op, omdat deze radarsite gelinkt was met de luchthaven of het vliegveld van Sint-Truiden. Er werd in het begin alleen ’s nachts gevlogen. Waarom? Om zo weinig mogelijk opgemerkt te worden, natuurlijk. Later zijn ook de dagbombardementen begonnen, maar dat was weer een andere zaak.

BEELD
historische kaart Nieuwerkerken en omgeving

LUC SCHEPENS VERTELT
Deze radarsite stond in verbinding met Sint-Truiden. Vanaf dat er hier een alarm gegeven werd van vijandelijke vliegtuigen, werd onmiddellijk het vliegveld van Sint-Truiden gecontacteerd. Daar stegen dan de “Nachtjagers” op die dan onmiddellijk de bombardementsvliegtuigen onderschepten en desnoods neerhaalden.

BEELD
historische foto van een Duitse Freyaradar

LUC SCHEPENS VERTELT
Alleen hier in Sint-Truiden - voor zover ik weet – werd de zone beveiligd door een soort Flakkanon, een soort afweergeschut, maar alleen voor de bedreiging van lokale bombardementen. In het algemeen, alles wat hier over kwam vliegen, was om naar richting Duitsland te vliegen om Hamburg, Berlijn en dergelijke meer te gaan bombarderen.

BEELD
videobeelden van de Tegelrijzone

TEKST IN BEELD
met dank aan
Luc Schepens
Dany Schoebrechts
Wouter Gheyle
Historisch Centrum Luchtmachtbasis Brustem
Wikimedia Commons

www.onderderadar.be
logo provincie Limburg

  • Start
  • Video's
  • Radarinstallatie tegen de geallieerden (Nieuwerkerken)