BEELD
cirkelvormige radar met draaiende elektromagnetische golven
in de cirkel: de grenzen van de provincie Limburg
rechts en links: oorlogsvliegtuigen en vallende bommen
geluid van elektromagnetische golven
TITEL IN BEELD
“Onder de RADAR”
LOMMEL
Verovering Brug 9
BEELD
historische luchtfoto van Lommel, omgeving van het Albertkanaal en Brug 9
BEELD
Toon Vanduffel zit in zijn woonkamer.
TOON VANDUFFEL VERTELT
Ik ben Toon Vanduffel, vrijwillig medewerker van Erfgoed Lommel en ik heb mij gespecialiseerd in de “Tweede Wereldoorlog”.
BEELD
dronebeelden van Brug 9 in Lommel
TOON VANDUFFEL VERTELT
Ik ga iets vertellen over de verovering van Brug 9 in Lommel Barrier, want dat is toch wel een belangrijk gegeven in de oorlogsgeschiedenis van Lommel.
Mijn verhaal begint in Normandië, waar op 4 juli de geallieerden erin slaagden om hun landing te organiseren. Wanneer ze een maand later kunnen doorstootten, veroverden ze in zeer korte tijd Frankrijk en een groot deel van België.
BEELD
historische luchtfoto van Lommel, omgeving van het Albertkanaal en Brug 9
TOON VANDUFFEL VERTELT
Dat bracht ook wel problemen mee van bijvoorbeeld de bevoorrading van brandstof en munitie. Dat was niet zo eenvoudig, want alles moest nog via de kunstmatige haven van Arromanches komen in Normandië, vermits de meeste Franse havens nog altijd bezet waren of verwoest door de Duitsers. Zo is bijvoorbeeld Antwerpen wel op 4 september gevallen, maar die haven konden ze niet gebruiken om de eenvoudige reden dat de Duitsers nog steeds de Scheldemonding bezetten. Dus was het nodig dat ze een klein “intermezzo” inbouwden.
BEELD
dronebeelden van het Albertkanaal en Brug 9 in Lommel
TOON VANDUFFEL VERTELT
De Duitsers konden zich hergroeperen. Toch konden de Engelsen op 6 september het Albertkanaal oversteken, maar ze werden wel tegengehouden in Hechtel waar het kruispunt zeer zwaar verdedigd werd. Dus was het logisch dat voor de Duitsers de volgende frontlinie hier het kanaal in Lommel was.
BEELD
dronebeelden van het Albertkanaal en Brug 9 in Lommel
TOON VANDUFFEL VERTELT
Alle bruggen werden opgeblazen, behalve twee bruggen: Brug 9 en Brug 12, iets verder naar Lommel, om de terugtrekking te organiseren.
BEELD
gedetailleerd schematisch plan met aanduidingen van Operatie Market Garden
TOON VANDUFFEL VERTELT
Deze Brug 9 was belangrijk in het kader van Market Garden. Wat was nu Market Garden? Wel, Montgomery zat in Engeland, met 25 000 à 30 000 soldaten. Hij wilde absoluut dat deze ook werden ingezet om Duitsland terug te heroveren. Deze operatie Market Garden had verschillende voordelen. Eerst en vooral, ze hoopten op deze manier de oorlog serieus te verkorten. Ze hoopten ook dat de bevoorradingslijnen op die manier zouden hersteld worden. En ook belangrijk, ze vreesden er op dat moment voor dat de Russen, die reeds tot in de omgeving van Berlijn waren, dat die heel Duitsland zouden veroveren.
BEELD
gedetailleerde kaart van Lommel Barrier en "JOE’s Bridge"
TOON VANDUFFEL VERTELT
Daarom organiseerde Montgomery een enorme luchtvloot waardoor hij, via Noord-Limburg, Nederland kon innemen en dan de Lüneburger Heide oversteken, om zo Berlijn te bereiken.
BEELD
videobeelden van het Albertkanaal en Brug 9 in Lommel
TOON VANDUFFEL VERTELT
Natuurlijk is het zo dat hier, onze Brug 9, de doortocht moest kunnen garanderen en dat Brug 9 intact in hun handen moest kunnen vallen.
TOON VANDUFFEL VERTELT
Vermits Hechtel nog niet gevallen was, waren de Duitsers die hier Brug 9 moesten bewaken, zich eigenlijk van geen kwaad bewust.
BEELD
gedetailleerd schematisch plan voor Operatie Market Garden
TOON VANDUFFEL VERTELT
Ze wisten ook in Engeland dat de inname van Brug 9 zeer belangrijk was. Daarom waren de Irish Gards rond Hechtel getrokken en zo via Eksel aangekomen in Lommel Barrier op zondagavond 10 september.
BEELD
historische foto’s van het kruispunt in Lommel Barrier
TOON VANDUFFEL VERTELT
Ze verzamelden met 12 tanks op het kruispunt van Lommel Barrier en ze hebben dan onmiddellijk, met alle beschikbare middelen, gevuurd op Brug 9. Zo hebben ze met 3 tanks Brug 9 kunnen innemen.
BEELD
historische foto’s van de inneming van Brug 9 in Lommel, met soldaten en militaire voertuigen
TOON VANDUFFEL VERTELT
Ja, de Duitsers waren natuurlijk furieus met het verlies van Brug 9. Want ze wisten dat dat de laatste verdediging was voor hen. Ze hebben dan getracht op allerlei manieren om deze Brug 9 te heroveren.
BEELD
historische luchtfoto van Lommel, omgeving Albertkanaal en Brug 9, met verschillende aanduidingen
TOON VANDUFFEL VERTELT
Ze hebben het dan met bombardementen geprobeerd. Ze hebben zelfs op een zeker moment een mijn in het water gelaten. Dat is allemaal mislukt. Maar de dag erop, 11 september ’44, vielen ze via Lommel, met verschillende tanks aan.
De Engelsen hadden dit niet meer verwacht, zodoende dat erop het kruispunt in Lommel Barrier, 7 Engelsen gesneuveld zijn. Maar voor de Lommelse bevolking en meer bepaald de bevolking van Barrier was er nog een groter drama. Namelijk, de geïrriteerde Duitse tankcommandant reed over een schuilkelder waarin 12 mensen zaten, waaronder vader Emmers met zijn 6 kinderen.
BEELD
gedachtenisprentje van de oorlogsslachtoffers van de familie Emmers uit Lommel
TOON VANDUFFEL VERTELT
Dat was natuurlijk een drama voor een gehucht zoals Barrier.
BEELD
dronebeelden van het Albertkanaal en Brug 9 in Lommel
TOON VANDUFFEL VERTELT
Ze hebben dan deze Brug 9, die zo belangrijk was toen ze heroverd was, de naam gegeven van “Joe’s Bridge”, namelijk naar de naam van Joe Vandeleur, de bevelhebber van de Irish Gards.
BEELD
videobeelden van de gedenksteen van de bevelhebber van de Irish Gards, Joe Vandeleur
BEELD
videobeelden van het Albertkanaal en Brug 9 in Lommel
TEKST IN BEELD
met dank aan Toon Vanduffel
Erfgoedhuis De Barrier
Erfgoed Lommel
Imperial War Museum London
IOED Bosland
www.onderderadar.be
logo provincie Limburg
